Trích trang: http://adtdecor.com.vn/tin-tuc-va-su-kien/nhung-phong-tuc-y-nghia-trong-dip-tet-co-truyen-dan-toc.html
Tết
nguyên đán là một trong những ngày lễ trọng đại nhất trong năm đối với
văn hóa người Việt bởi đây là thời điểm đánh dấu sự chuyển mình của một
năm mới với niềm hy vọng nhiều bình an, hạnh phúc cho người người nhà
nhà. Để chuẩn bị cho cho kì lễ này, dân tộc ta đã có những phong tục
nghênh Tết độc đáo từ bao đời nay, nhân dịp Xuân Bính Thân 2016 ADT
Decor xin sưu tầm bài viết tổng hợp những phong tục truyền thống thật ý
nghĩa của dân Việt ta để cùng với mọi người chào mừng một năm mới thật ý
nghĩa và trọn vẹn.
- Tống cựu nghinh tân
Cuối
năm quét dọn sạch sẽ nhà cửa, cùng hàng xóm vệ sinh nhà thờ, đường xóm,
tắm giặt, mua sắm quần áo mới và mọi thứ thức ăn, vận dụng trong ngày
tết.
Nhiều
gia đình nhắc nhở, dặn dò con cháu từ phút giao thừa trở đi, không cãi
cọ nhau, không vứt rác bừa bãi, không nghịch ngợm, trách phạt nhau…. Đối
với hàng xóm láng giềng, trong năm cũ có điều gì không hay không phải
đều xuý xoá hết, tất cả mọi người dù lạ dù quen, sau phút giao thừa đều
niềm nở, vui vẻ và chúc nhau những điều tốt lành.
- Lễ rước vong linh ông bà
Chiều
30 tháng Chạp, mỗi gia đình sẽ chuẩn bị các thức ăn và trái cây được
xếp thành mâm cỗ để dâng lên bàn thờ. Đây là dịp cả gia đình quây quần
tưởng nhớ đến vong linh ông, bà, tổ tiên… và cùng nhau kể chuyện năm cũ,
ước nguyện năm mới.
- Xông nhà (hay “xông đất”)
Người
Việt ta có tục xông nhà rất thú vị. Đầu năm mới mà người đầu tiên bước
vào nhà mình sẽ đem đến vận hên, xui cho gia đình suốt cả năm đó. Vì
thế, những ai “nặng vía” thì phải chú ý vì nếu lỡ đến nhà ai sớm, mà
trong năm đó người ta gặp chuyện gì không may sẽ “đổ” tại mình “vía
không tốt”. Và trong những ngày giáp Tết, gia chủ sẽ tìm người nào “nhẹ
vía” và hợp tuổi với chủ nhà để nhờ xông đất. Cũng có khi không tìm được
ai, chủ nhà sẽ tự mình xông nhà cho chính họ.
Đáng
lẽ sáng mồng một đông vui lại hoá ra ít khách, không ai dám đi đến nhà
khác sớm, sợ trong năm mới gia đình người ta xảy ra chuyện gì không hay
lại đổ tại mình “nặng vía”, vì tục xông nhà chỉ tính người đầu tiên đến
nhà, từ người thứ hai trở đi không tính.
- Hái lộc
Sau
những giờ phút đầu tiên của năm mới, mọi người sẽ cùng nhau đi hái lộc.
Hái lộc thường diễn ra tại các đình, chùa. Khi đến đây, mỗi người sẽ
hái một cành cây non và mang về nhà như một sự “rước lộc”. Bởi ai cũng
hy vọng năm mới tài lộc dồi dào, làm ăn thịnh vượng, may mắn và hạnh
phúc.
- Chúc thọ, chúc Tết
Sau
giao thừa có tục mừng tuổi chúc tết. Trước hết con cháu mừng tuổi ông
bà, cha mẹ. ông bà, cha mẹ cũng chuẩn bị một ít tiền để mừng tuổi cho
con cháu trong nhà và con cháu hàng xóm làng giềng, bạn bè thân thích,
đồng thời chúc nhau những lời chúc tốt đẹp. Người nào thích điều gì thì
chúc điều đó, chúc sức khoẻ là phổ biến nhất, luôn hướng tới sự tốt lành
và kiêng nói tới những điều rủi ro hoặc xấu xa.
Chúc
thọ của người Việt trong ngày đầu năm mới thể hiện nét đẹp văn hóa ứng
xử. Đó là dịp để mỗi người con, người cháu bày tỏ tình cảm, lòng hiếu
thảo, kính yêu đến ông bà, cha mẹ và những người xung quanh.
Trong
những ngày Tết, làng xóm, bạn bè nô nức đến thăm nhau, chúc nhau sức
khỏe, vạn sự như ý, an khang thịnh vượng, phát tài tài phát lộc… Đây
cũng là dịp gắn kết mọi người với nhau, những cái bắt tay dường như đã
xóa hết sự hiểu lầm, hờn giận của năm cũ và mời nhau ly rượu nồng ấm để
hướng đến những điều tốt đẹp trong năm mới.
- Lì xì
“Lì
xì” nguyên là chữ “lợi thị” (tiền bạc, lợi lộc) trong Hán tự. Ông bà
cha mẹ sẽ chuẩn bị một ít tiền cho vào phong bao màu đỏ trơn hoặc có hoa
văn vàng trông rất bắt mắt để mừng tuổi cho con cháu trong nhà và con
cháu hàng xóm láng giềng, bạn bè thân thích và dành những lời chúc hay
nhất đến bọn trẻ như hay ăn chóng lớn, học hành giỏi giang, ngoan ngoãn…
- Quà tết, lễ tết
Đi
chúc Tết kèm theo những món quà, giỏ quà là điều vô cùng quý, đặc biệt
là những ngày trước Tết. Bởi dù to hay nhỏ món quà ấy đều thể hiện mối
ân tình, sự biết ơn và tôn kính.
Các
cụ ngày xưa đã có câu “Lời chào cao hơn mâm cỗ”, vì vậy chúng ta không
nên lạm dụng quà Tết, lễ Tết để thể hiện “cho được” tình cảm của mình
với người thân, bạn bè, làng xóm… Tình cảm phải thực từ tâm, những lời
chúc ý nghĩa, ly rượu thơm nồng chan chứa tình cảm, cái bắt tay hay vòng
tay siết chặt… tất cả đều thể hiện nét đẹp văn hóa trong phong tục ngày
Tết cổ truyền dân tộc.
- Khai nghề
Cũng
vào dịp đầu xuân, người có chức tước khai ấn, học trò sẽ khai bút, nhà
nông khai canh, thợ thủ công khai công, người buôn bán mở cửa hàng lấy
ngày. Sau ngày mồng Một, tất cả “ Tứ dân bách nghệ” đều chọn ngày “khai
nghề”, nếu mồng Một là ngày tốt thì chiều mồng một đã bắt đầu, riêng
khai bút thì giao thừa xong chọn giờ hoàng đạo thì bắt đầu.
- Kiêng không hốt rác đổ đi trong ba ngày Tết
Tục
này nguyên từ bên Tàu, trong “ Sưu thần kỳ” có chuyện người lái buôn
tên là Ân Minh được thuỷ thần cho một con hầu tên là Như Nguyệt, đem về
nhà được vài năm thì giàu lên. Một hôm nhân ngày mồng Một tết, Ân Minh
đánh nó, nó chui vào đống rác mà biến mất, từ đó nhà Ân Minh lại nghèo
đi. Kể từ đó kiêng không hốt rác ngày tết, ta bắt chước và đến nay vẫn
nhiều người theo tục này.
- Cúng giao thừa ngoài trời
Dân
tộc nào cũng coi phút giao thừa là thiêng liêng. Các cụ ta quan niệm:
Mỗi năm Thiên Đình lại thay toàn bộ quan quân trông nom thiên hạ dưới hạ
giới, đứng đầu là một ngài có vị trí như quan toàn quyền. Và các cụ
hình dung phút giao thừa là lúc bàn giao các quan quân quản hạ giới hết
hạn kéo về trời và quan quân mới được cử thì ào ạt kéo xuống hạ giới
tiếp quản thiên hạ.
Những
phút ấy, các gia đình đưa xôi gà, bánh trái, hoa quả… ra ngoài trời
cúng, với lòng thành tiễn đưa người nhà trời cai quản mình năm cũ và đón
người nhà trời mới xuống làm nhiệm vụ cai quản hạ giới năm tới để mong
các quan phù hộ cho một năm mới mọi sự tốt lành.
- Mâm ngũ quả
Mỗi
dịp Tết đến xuân về, trên bàn thờ của mọi gia đình người Việt đều bày
mâm ngũ quả cúng gia tiên. Ngũ quả – thể hiện cho 5 vị Kim – Mộc – Thủy –
Hỏa – Thổ, 5 yếu tố được cho là đã cấu thành nên vũ trũ trong quan niệm
của Khổng giáo.
Ngoài
ra, ngũ quả còn được xem như biểu tượng cho thành quả sau một năm lao
động miệt mài của những người nông dân. Những sản vật kết tinh từ mồ
hôi, công sức của những người dân lao động chắt chiu qua những vụ mùa.
Để đến khi xuân sang nắng ấm, lựa dịp tốt lành mà thành kính dâng lên
ông bà tổ tiên.
Mâm
ngũ quả ngày Tết mang một ý nghĩa chung sâu sắc, thể hiện lòng hiếu
thảo và ước mong những điều tốt lành cho một năm mới sắp tới. Mỗi loại
quả được lựa chọn để sắp xếp trong mâm ngũ quả đều mang những ý nghĩa
riêng nhất định:
Lê (hay mật phụ): vị ngọt thanh ngụ ý việc gì cũng trơn tru, suôn sẻ.
Lựu: nhiều hạt tượng trưng cho con đàn cháu đống.
Đào: thể hiện sự thăng tiến.
Mai: hạnh phúc, không cô đơn.
Quả phật thủ giống như bàn tay đức Phật, luôn chở che cho các số phận con người.
Táo: có nghĩa là phú quý.
Hồng, quýt: tượng trưng cho sự thành đạt.
Thanh long (rồng mây hội tụ) thể hiện sự phát tài phát lộc.
Bưởi, dưa hấu: căng tròn, mát lành, hứa hẹn sự ngọt ngào, may mắn.
Nải chuối như bàn tay ngửa: hứng lấy may mắn, bao bọc và chở che.
Quả trứng gà như hình đào tiên: lộc trời.
Sung: gắn với biểu tượng sung mãn về sức khỏe và tiền bạc.
Đu đủ mang đến sự thịnh vượng đủ đầy.
Xoài có âm na ná như “xài”, để cầu mong cho việc tiêu xài không thiếu thốn.
Gọi
là ngũ quả nhưng thật ra, việc lựa chọn và bày biện những loại quả gì
trên mâm tùy thuộc vào từng địa phương với những đặc thù về khí hậu, sản
vật và quan niệm văn hóa riêng. Từ đó, người ta chọn ra những loại quả
mang ý nghĩa tâm linh, tinh thần để “thiết kế” nên mâm ngũ quả.
Nguồn: sưu tầm
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét